Titel

Wil Timmermans sleutelde aan zijn droom met eigen vliegtuig
:De Sherry BX-2 als eindproduct.

Januari 2002 / 2025

In 2002 was het vliegtuig nog in aanbouw:

Nee, dan nog liever de lucht in.

Op zijn 65-ste bouwde Hulselnaar Wil Timmermans zijn eigen vliegtuig, 25 jaar later gaan we even terug om te kijken hoe het is met de machine waarvan hij elk onderdeel zelf creëerde tot hij er zelf mee kon vliegen. Het toestel staat nog steeds gebruiksklaar onder de witte lakens, maar zijn vliegbrevet liet hij verlopen. In het jaar dat hij 90 jaar wordt kijkt hij graag nog even terug.
Onderstaand het verhaal dat ik 25 jaar terug over hem en zijn bijzondere hobby schreef:

Hulsel 1944. In de verte klink geronk en korte felle knallen wisselen doffe klappen af. Dan een rookpluim en even is het stil: totdat een felle flits een grote knal vooraf gaat.
Als broekie van 9 jaar oud zag Wil Timmermans op een zondagmorgen  Engelse vliegtuigen uit de lucht vallen bij het Blaals Bosch, op de grens Bladel/Netersel. Terwijl in 1944 de tweede wereldoorlog uitraasde, nam het gewone leven in Brabant al weer stukje bij beetje zijn normale gang: ook aan de Heikant in Hulsel.  Sommige herinneringen vervagen snel maar soms gebeurd er iets in het leven waar je over blijft dromen: vliegen bijvoorbeeld. Toen Wil Timmermans zich op 21-jarige leeftijd meldde voor de dienstplicht deed hij een verzoek om bij de luchtmacht geplaatst te worden. Dat gene wat hij tot dan toe van vliegen gezien had intrigeerde hem: het panorama dat hij vanuit de lucht verwachtte te zien en de kick bij het losraken van moedertje aarde....Terwijl leeftijdgenoten de dienstplicht als een verplicht nummer zagen, was het voor de jonge Timmermans een grote jongensdroom. Hij leerde er vliegen in een zweefvliegtuig en maakte vele vluchten met een tweepersoonsvliegtuig  waarin hij instructie kreeg en zijn eerste vliegervaring opdeed. Weer terug in het Hulselse stond hij voor de keuze wat hij met zijn leven verder aan wilde. Allereerst moest er brood op de plank komen en daarom besloot Wil -voor zijn vrienden Willeke- om samen met zijn broer Koos een aannemers- en timmerbedrijf te beginnen  op dezelfde plek waar ze geboren en getogen waren: aan de Heikant, later omgedoopt in de Laayen, te Hulsel. De samenwerking met zijn broer duurde totdat ze het aannemer bedrijf en de timmerwerkplaats splitsten. Wil ging verder met de timmerwerkplaats en voor hem bleven er uitdagingen en werk  genoeg. Terwijl bij de meeste timmerbedrijven het eindprodukt puur hout is, was dat bij Timmermans aan de Laayen zeker niet het geval: wat de klant vroeg werd er gemaakt. Wil bleek gezegend te zijn met een behoorlijke dosis vindingrijkheid en als een soort uitvinder bedacht hij oplossingen voor alles wat zijn klanten vroegen. Ook zijn eigen bedrijf profiteerde hiervan zoals met de aanleg van een volautomatisch warm water- en verwarmingssysteem dat brandde op alle restproducten uit de houtwerkplaats.
interessant als tweezitter
Zijn eigen bedrijf nam veel tijd van zijn werkzame leven in beslag. Aan orders geen gebrek en ook de inspiratie was onuitputtelijk. Het vliegen bleef hem in zijn dromen achtervolgen en toen hij meer tijd kreeg was dat alleen maar een reden te meer om die weg in te slaan: de vrijheid lonkte. Doordat hij ruim 25 jaar eerder al lid geworden was van de Nederlandse Vereniging van Amateur vliegtuigbouwers (NVAV), volgde hij de ontwikkelingen in het ontwerpen en bouwen van vliegtuigen op de voet.  De Rijksluchtvaartdienst die eerder het zelf bouwen ontmoedigd had, was inmiddels een andere koers gaan varen en legde de verantwoordelijkheid meer bij de bouwer en vlieger in kwestie. Op zijn zestigste besloot hij dat het er maar eens van moest komen en met meer vrije tijd in het vooruitzicht lonkte de ultieme uitdaging: rondvliegen in een eigen met de hand gemaakt vliegtuig!  Er werd contact gelegd met een boordwerktuigkundige van de NVAV en er werd een bouwbegeleider aangezocht 
Bij het zoeken naar een ontwerp om een eigen eenmotorig toestel te bouwen kwam Timmermans op het spoor van Max Brandly, een Zwitsers ontwerper. Omdat Brandly ook een sherry merk is,  doopte deze zijn creatie tot <I>Sherry BX-2<I>. Wil Timmermans koos uiteindelijk voor de Sherry omdat de RLD het toestel als byzonder goed beoordeelde en darnaast bied het toestel een uitstekend uitzicht bij het vliegen. Als alles meezit is over twee jaar de Timmermans I luchtwaardig en ronkt er regelmatig een tweepersoons eenmotorig vliegtuig over de Hulsel en de Kempen
bouwen aan een droom
De timmerwerkplaats aan de Laayen betredend  heb je zeker niet het gevoel dat je in een hangar rondloopt. Tussen de schaaf en freesmachines, de houtkrullen en de trespa staat een vierkante bak met drie wielen eronder die iets groter zijn dan die van een kruiwagen. De  bak blijkt de toekomstige romp te zijn en is bekleed met triplex waardoor het op een grote sigarenkist lijkt. <I>Daarin vliegen dan ben je toch echt de sigaar<I> gaat het door me heen als ik het vliegtuig-in-wording bekijk. Als de deur open gaat komt een verwarde haardos op me af. Een kleine kwieke verschijning, zijn 65 jaar is er niet van af te lezen. Met zijn lachende oogjes begroet hij de bezoeker en even later dampt de koffie aan tafel bij zijn vrouw Jeanne. Het blijkt een speciale dag te zijn omdat net vandaag de ‘belastingstest’ van het vliegtuig is. Collega bouwer  Berry Schoenmakers uit Oisterwijk is bezig met de bouw van hetzelfde type en ook zijn kist zal aan de belastingproef onderworpen worden. “Op de twee vleugels wordt vandaag zo’ n 1800 kg zand gelegd, waarna de vleugeldoorbuiging maximaal 12 cm mag zijn, terwijl na afloop de vleugel weer in zijn oorspronkelijke stand terug moet komen,” legt Schoenmakers uit. Sinds de 60 jarige leraar niet meer voor de klas staat ziet zijn vrouw hem nauwelijks meer. Eerst bouwde hij  in zijn garage en toen de bouw vorderde en meer plaats nodig had, kwam hij bij Timmermans in de werkplaats. De Oisterwijker haalde zijn inspiratie vooral uit het zweefvliegen en zijn activiteiten bij de club van historische vliegtuigen. “Vanaf ‘54 gevlogen in een fokker ESG zweefvliegtuig,” legt hij uit. “Ik heb ook erg goede ervaringen met het vliegen in een piper super cub: een eenmotorig militair verkennings vliegtuig, dat op Gilze Rijen nog lang in gebruik was als instructievliegtuig. Vaak met een tentje Europa door: mooie tijden beleefd”.  Voor Schoenmakers is de Sherry BX-2  het eerst grote vliegtuig dat hij zelf gaat bouwen, nadat hij eerder al ervaringen opdeed met de bouw van modelvliegtuigen. Hij vertelt over zijn eerste modelvliegtuig dat bij de eerste proefvlucht aan de horizon verdween. “Het vliegtuigje vloog onverwacht veel beter dan was voorzien. Het kwam op een termiek terecht en vloog zo van me weg: ik heb het nooit meer gezien”.
Via  de NVAV kwamen Schoenmakers en Timmermans bij elkaar: de gezamenlijke passie doet de rest.
De belastingstest is cruciaal
Behalve de aanwezigheid van een begeleider van de NVAV wordt de belastingstest ook  bijgewoond door andere vliegtuigbouwers uit heel Nederland. Even is er hilariteit als een Groninger gestrand blijkt te zijn in het gehucht Hulsel in het Belgische Poppel. Het grootvader gehalte bij de amateur-vliegtuigbouwers blijkt groot te zijn en de ervaringen met de kleinkinderen worden bij de ontmoetingen als eerste uitgewisseld. Daarna gaat het al snel over technische details en Jeanne Timmermans laat de kopjes nog een keer met koffie vollopen. “Ieder zijn hobby,” zo verzucht ze.
Om klokslag 13.00 uur zijn alle verhalen over de kinderen en kleinkinderen verstomd en wordt er nog even genoten van de spannende verhalen van Cor Dijkmans uit Beverwijk: de eerste Nederlander die voor zijn hobby een eenmotorig vliegtuig bouwde. “Voor de eerste vlucht werd er opgestegen  aan het strand waar veel mensen het als een bezienswaardigheid zagen.  Door de toeloop en de drukte vond de piloot het niet meer verantwoord om op het strand te landen, waarna hij uitweek naar het vliegveld Zestienhoven bij Rotterdam. Het vliegtuigje met een dafmotor werd meteen in beslag genomen en aan de ketting gelegd.
Om de belastingtest goed uit te voeren worden de vliegtuigen van Timmermans en Schoenmakers op zijn kop gelegd. Keurig in het gelid ligt bij elke vleugel 900 kg aan zand in zakjes van 25 kg te wachten. “De vleugels worden nu eenmalig belast met het viervoudige van het maximale gewicht dat ze straks moeten dragen,” legt Timmermans uit. De positie en de ondersteuning van het toestel wordt nog even secuur bekeken voor dat het eerste zakje zand op de vleugel komt. De spanning loopt op en is al snel te snijden en als de stapel op de drie meter brede vleugel groeit. De vliegtuigbouwers houden er rekening mee dat er gekraak kan klinken. ‘Vijf jaar voor niets gewerkt als hij het nou begeeft,” zo gaat het door Wil Timmermans heen. Na het laatste zakje wordt er tien minuten gewacht, waarna de bewegingsuitslag voorzichtig wordt opgemeten en een zucht van verlichting klinkt als het positieve resultaat blijkt. Verscheidene bereidwillige handen verlossen de jonge vliegtuigjes van hun vracht en in de huiskamer wordt er even later al een voorschot genomen op de doop van de toestellen.
De twee Sherry’s blijven stil in de lege timmerwerkplaats achter. Het zal nog zo’ n twee jaar duren voor de toestellen los komen van de aarde en tot die tijd zal er nog heel wat gesleuteld moeten worden. Het geringe gewicht van zo’n vliegtuigje is natuurlijk van cruciaal belang: een reden waarom de wanden van dunne triplex igemaakt zijn,  verstevigd met gelijmde balkjes. Alles wat in het toestel komt is functioneel. De Sherry heeft een inklapbaar landingsgestel, wat de bouwers voor een extra opdracht plaatste omdat dat alleen al een ingenieuze oplossing vraagt. “Van het toestel wordt behalve de motor en de instrumenten vrijwel elk onderdeel door ons zelf  met de hand gemaakt hebben,” zegt Timmermans. 
De bouw gebeurt aan de hand  van 134 bouwtekeningen en een bouwmap. Het benodigde materiaal wordt overal vandaan gehaald en de kwaliteit daarvan staat voorop.
Het draagvermogen van de vleugels wordt gegarandeerd door een draagbalk die dwars door de vleugel loopt. Het is een koker van oregon pine van 20 x 20 cm die op het einde uitloopt tot enkele cm dikte. Doordat het toestel nog niet zijn definitieve kleur heeft, oogt het nog wat onbeholpen. Na de afwerking met een verflaagje moet het toestel de vorm en het uiterlijk van een kleine spitfire krijgen: “maar dat duurt nog wel eventjes,” voorspellen  de twee piloten. De bovenkant van het toestel wordt later afgedekt met een passende glazen cockpitkap, waardoor een ruim uitzicht op de omgeving gewaarborgd is. Het is een van de typische eigenschappen van dit Xwitserse ontwerp. Een ander kenmerk is de Zwitserse degelijkheid doordat de ontwerper er diverse veiligheidselementen inbouwde, zoals de eis van de belastingtest
Wat voor motor er straks in het toestel komt is nog niet precies bekend. “In feite maakt dat niet veel uit: meestal wordt er een automotor voor gebruikt, er zijn vele mogelijkheden en er is keuze genoeg.
De komende tijd heeft Wil Timmermans nog tijd om het  praktijkgedeelte van zijn vliegbrevet te halen, wat moet leiden tot het PPL, het Europees vliegbrevet. Het theoretische deel heeft hij reeds op zak en de rest is vooral een kwestie van vlieguren, zo verwacht hij. Wekelijks  pendelt hij naar het vliegveld in Budel om samen met een instructeur de Kempen af te schuimen.
Zijn vrouw Jeanne wacht het allemaal wel af want voor haar maakt het niet veel uit: “Veur gin geld gaoi ik mee de lucht in.....”  “We zullen wel zien,” zegt Wil Timmermans. “Ze heeft al vaker gevlogen dus we sluiten niets uit”.

Het vliegtuig staat in 2025 onder de witte lakens als herinnering aan een mooie tijd voor de persoon die hem bouwde

Wil laat nog graag zien hoe het allemaal werkte

elk onderdeel aan het toestel maakte hij geheel zelf, ook alle metertjes op het dashboard.

het vliegtuig boven Hulsel