Einde koude oorlog was ook einde grootschalige munitieopslag
‘Duitse Basis’ verloederd en verlaten
Januari 2021
Op veel plaatsen in diverse landen worden bouwwerken die overlast kunnen veroorzaken zo dicht mogelijk bij de landsgrens aangelegd. De overlast van grote windmolens wordt daardoor in eigen land beperkt want één zijde geeft het overlast bij de buren en niet in eigen land. Naast windmolens kan het ook om andere zaken gaan, zoals een munitieopslag in Hooge Mierde net over de grens. Maar de noodzaak en het praktische nut om veel munitie op één plek bij elkaar te hebben is er lang niet meer, nu rest van de munitieopslag op de Duitse Basis enkel een spookgebied met tachtig lege bunkers, half verscholen in een bos.
Een grijze grenssteen geeft de plek aan waar Nederland eindigt en België begint. Maar het vormt ook de scheidslijn tussen aan Nederlandse zijde de vergezichten van het vogelrijke Beleven en aan Belgische zijde het in verval geraakte terrein van een voormalige munitieopslag. In Hooge Mierde staat het gebied bekend als ‘De Duitse Basis’, een naam die het gebied kreeg omdat er tussen 1960 tot 1997 een grote munitieopslag van het Duitse leger was. Nu ligt het terrein er desolaat bij en overheerst de graffiti en de verlatenheid.
In het verlengde van De Luther (Hooge Mierde) voert een fietspaadje fietsers van knooppunt 56 naar 22. Het groene hek aan zuidelijke zijde is op diverse plaatsen opengeknipt en de bunkers die je van hieruit goed kunt zien, staan uitnodigend met de deuren open. Er zijn bunkers die alleen staan of met twee aaneengeschakeld. Bovenop elke bunker groeien uit de kluiten gewassen bomen, zowel dennen als loofbomen. Elke bunker was bij de bouw voorzien van een aantal voorzieningen, maar nu zijn die zeker buiten werking want alle leidingen zijn er gestript. Enkele jaren terug werd er nog een persoon staande gehouden die illegaal in een van de bunkers bivakkeerde en in zijn onderhoud voorzag door het strippen van koperen leidingen.
Doordat alle deuren (40 cm dik staal) uitnodigend open staan, kun je makkelijk naar binnen kijken (en lopen). Binnen in de betonnen ruimte heerst een serene rust. De wanden zijn van minstens een meter dik beton, buiten nog afgedekt met zand, waardoor ze opgaan in de omgeving. Meerdere bunkers zijn aan de voorkant bespoten met graffiti, de sporen van bezoekers die graag hun sporen nalaten. In 2017 haalde het terrein nog het nieuws omdat er een (illegale) mega party werd gehouden. De harde muziek verraadde de jongeren en de beveiliging veegde het terrein weer schoon.
De munitieopslag werd in 1960 gebouwd, op het hoogtepunt van de koude oorlog. Het echte gevaar kwam toen van achter het ijzeren gordijn, zo was in die tijd de West-Europese opvatting. Hierdoor kon het gebeuren dat slechts vijftien jaar nadat de Duitse soldaten hier verjaagd werden, zij in dit gebied de controle kregen over een grote voorraad munitie. In Hooge Mierde gingen er geruchten dat er zelfs kernkoppen gelegen hebben, maar in kringen van gemeente en defensie werd dat nooit bevestigd.
Het ging om een afgelegen terrein van zo’n honderd hectare en in totaal kwamen er zo’n tachtig bunkers met een afmeting van 25 x 8 meter (binnen gemeten). Aan de zijde van Arendonk kwamen enkele gebouwen voor opslag en huisvesting, maar er waren nooit meer militairen gelegerd dan er voor de bewaking van het kamp nodig waren.
Die bewaking was tot in 1997 goed op orde, zo weten de Hooge Mierdenaren. Een twee meter hoog hek, met daarboven nog prikkeldraad, hield de indringers buiten en militairen met honden bewaakten het terrein.
Maar in 1997, aan het einde van de koude oorlog, kwam er een einde aan de noodzaak om grote hoeveelheden munitie paraat te houden. De voorraad verdween weer en de gemeente Arendonk verkocht het terrein aan de (Belgische) defensie. Daar wordt vanaf die tijd nagedacht over herinrichting van het terrein.
Op dit moment is een afgescheiden deel ingericht als asielzoekerscentrum voor zo’n 400 asielzoekers, het is het enige deel dat wel hermetisch afgesloten is. In een deel van de leegstaande gebouwen (niet de bunkers) liggen opgestapelde materialen zoals fietsonderdelen, tafels en oude kleding verspreid. Voor de open deuren zijn er resten van een kampvuurtje.
In België waren er tot enkele jaren terug nog op elf andere plaatsen complexen die in het verleden een rol speelden in het in voorraad houden van militaire middelen. In de toekomst zal het gebied tussen Arendonk en Hooge Mierde vast een andere bestemming krijgen, maar tot het zover is, ligt er een bijzonder gebied waar het de moeite waard is om er een kijkje te gaan nemen. Officieel is betreden van het terrein verboden, maar vanaf het fietspaadje dat langs het terrein loopt, is al veel te zien.