Interview met Wim van Gompel (Reusel)
Ivm uitgave van zijn vierde dialectenboek
‘Reuselse haoi was ’t aller lelijkste woord’
ED 2008
In Reusel werd het vierde en laatste dialectenboek gepresenteerd tijdens de ‘dialectenavond’. De schrijver van het boek, Wim van Gompel, kijkt terug op een bewogen periode van ruim veertig jaar waarin hij aan de serie werkte.
“Op mijn achttiende ging ik naar de kweekschool en met klasgenoten hadden we een discussie over het lelijkste woord. Ik had aan voorbeelden geen gebrek want mijn kennis van het Reuselse dialect was toen al enorm. Ik schudde zo een aantal benamingen uit mijn mouw die de klasgenoten vreemd in de oren klonken. Als ik in het engels ‘Boy’ zeg klinkt dat voor velen normaal. Maar als je de heide bedoelt en je zegt met dezelfde klank ‘haoi’ dan is de beleving anders.” Voor Wim van Gompel is het wel duidelijk: de beleving van taal is erg subjectief. “Als je het Tilburgse dialect hoort, denk je aan de typische Tilburger, bij het Amsterdams net zo. Dat bepaalt in grote mate wat je van de taal vindt,” aldus de Reuselse schrijver die aan zijn laatste schooljaar voor de klas bezig is.
Maar of het dialect kan overleven? Van Gompel is er somber over. “Dialect zal alleen overleven als het doorgegeven wordt aan de volgende generatie, van vader op zoon en van moeder op dochter. Ik sluit niet uit dat kinderen die thuis enkel dialect spreken een taalachterstand in moeten lopen als ze verder studeren. Dat wil echter niet zeggen dat er minder van hen terecht komt”.
Toen van Gompel in zijn jongste jaren bij ‘Jeksters Jantje’ achterom (aachterum) ging en vroeg naar woorden uit het boerenleven, verwees die naar zijn zoon, die aan de landbouwschool gestudeerd had. Maar Wim moest net deze authentieke boer hebben. Een van de mensen die alle uitdrukkingen in al zijn verschijningsvorm kende. Puur zoals hij ze zelf van zijn ouders geleerd had. Wim noteerde alles en merkte dat de Reuselse mensen het maar wat graag aan hem doorvertelden.
De afgelopen jaren stelde hij tevreden vast dat het dialect hernieuwde aandacht kreeg nadat het jarenlang in een verdomhoekje gelegen had.
In de eerste drie delen van ‘Het Reusels dialect’ staan alle hem bekende Reuselse woorden beschreven. Deel vier heeft naast een aanvulling van die woorden en een alfabetisch register ook een overzicht van de plaatselijke grammatica.
De avond van het Reusels dialect begint vrijdag 10 maart om 20.00 uur in de Reuselse Kei. De toegang is gratis en na een quiz en een ludiek gedeelte is op het einde van de avond de overhandiging van het laatste deel van Van Gompels vierluik.
Wim van Gompel kreeg eerder dit jaar met de toekenning van de cultuurprijs Reusel-De Mierden al een belangrijke erkenning voor zijn bijdrage aan de Reuselse cultuur. Met de overhandiging van zijn boek aan Wil ‘van ’t Centrum’ Jansen, is voor hem de cirkel rond.
Deel vier van het Reusels Dialect is dit weekend bij het heemkundegebouw aan de Groeneweg te koop voor twintig euro. Daarna bedraagt de verkoopprijs tweeëntwintig euro en is het te bestellen via heemkunde.reusel@hetnet.nl. Ook de eerste drie delen uit deze serie zijn nog verkrijgbaar.