Neterselse heide blijkt niet altijd veilig

Ooggetuigen zien opnieuw vliegtuig crashen

Trompetter en ED mei 2011

Netersel – Wie denkt dat het stiltegebied van de Neterselse heide veilig is,  moet zich wel realiseren dat er al diverse vliegtuigen gecrasht zijn. Na de twee Engelse bommenwerpers die na hun crash  in 1944 geheel uitbrandden, was het in januari 1945 de beurt aan een Engelse Spitfire met een Tsjechische piloot.

 In de vroege ochtend van22 januari 1945 maakte de 23 jarige Jaroslav Chmelik een noodlanding in het gras aan de Ruttestraat, in het buitengebied van Netersel. De piloot kon ongedeerd uit het vliegtuig kruipen dat hij met het ingeklapt landingsgestel op het grasland had gezet. Midden  tussen de heide en vennen  verwachtte hij dat niemand het gezien had.

Maar daarin had hij zich vergist.

in de laatste week van mei 2011 kwamen de ooggetuigen van weleer nog eens bij elkaar voor een nieuwe noodlanding. 

De Neterselnaren waren na vijf jaar oorlog wel gewend aan overvliegende toestellen maar toen er eentje net over de kerk scheerde was dat geen goed voorteken.

“Ik was buiten op de boerderij aan het werk en zag het toestel komen,” zegt Jan Michiels (80). Ik hoorde een pruttelend geluid alsof de motor nog zachtjes draaide.”

Michiels bleek niet de enige getuige te zijn want er  waren meer boerenzonen aan het werk op de bedrijven van hun ouders. Jos Roijmans en Wil Timmermans en lieten hun gereedschap vallen en spoedden zich naar het toestel. Willem van Hoof was het dichtste bij, hij stond op de ‘landingsbaan’ met een konijntje in zijn handen.Zaterdag  21 mei herhaalde de crash zich en  landde er opnieuw een Spitfire in het gras. Net als zesenzestig jaar terug waren en de vier getuigen  er weer bij.

‘Ik was samen met mijn maten, de gebroeders Reniers, aan het stropen toen we het toestel recht op ons af zagen komen.’ Willem van Hoof is nu 79 jaar oud  maar hij weet het nog precies.

“We konden geen kant op en lieten ons alle drie plat in het gras vallen. Daardoor ging het toestel net over ons heen. Hier was de oorlog al afgelopen maar we hoorden nog dagelijks vliegtuigen overkomen om in Duitsland  te bombarderen.’

De Spitfire van Chmelik begeleidde een aantal bommenwerpers die de raffinaderijen van Oberhausen moesten treffen. Hij moest de Duitse jagers op afstand houden maar kreeg motorpech  toen hij op tien kilometer hoogte de Duitse grens naderde. Hij maakte rechtsomkeer en probeerde in zijn glijvlucht zo ver mogelijk te komen.

 Eindstation Netersel

“Wij woonden hemelsbreed een kilometer verder,” zegt Wil Timmermans. Ik zag het toestel dalen tot  ik het niet meer kon zien en heb meteen mijn fiets gepakt. Toen ik bij het toestel kwam zag ik dat de piloot met de boordradio contact maakte met de basis. Een van de mensen die erbij kwam haalde later de radio uit het toestel”.Ook Jos Roijmans en Jan Michiels zagen het toestel naderen en net over de Neterselse kerk scheren.  Roijmans weet nog dat hij de piloot niet kon verstaan. ‘Op school leerden we de hele catechismus van buiten, ze hadden ons beter Engels kunnen leren dan had ik er daar nog wat aan gehad.’ Michiels weet nog dat het toestel al vrij snel met enkele vrachtwagens op werd gehaald. Toon Vermeulen die afgelopen zaterdag de ooggetuigen nog een keer optrommelde vindt het opmerkelijk dat de vier  nog zo goed kunnen vertellen over het voorval. Om het geheugen op te frissen had hij een model-spitfire geregeld van gelegenheidspiloot Ray Richards uit Hapert. Het kleine toestel vloog een aantal rondjes over het weiland om daarna net als in 1945 een buikschuiver in het gras te maken.

‘Ik hoop dat we dit later nog eens kunnen doen maar dan met de nazaten van Chmelik erbij,’ Kijkt Toon Vermeulen vooruit. ‘De Tsjechische piloot zelf kan er helaas niet meer bij zijn, hij overleed in 2002. Vóór zijn dood heeft hij zijn levensverhaal op papier gezet, dat was de basis voor de informatie over de noodlanding. In zijn veerhaal was te lezen hoe hij  via Moldavië en Yougoslavië naar Engeland gevlucht was, waar een tekort aan piloten was. Vanaf november 1944 voerde hij er vluchten naar Duitsland uit, tot de noodlanding in januari 1945.’

Cmelick werkte na de oorlog nog als instructeur-vlieger en co-plioot op een transportvliegtuig. In 1976 ging hij met pensioen.

 
foto:De vier getuigen met het vliegtuig in hun handen: vlnr: Jos Roijmans, Wil Timmermans, Willem van Hoof en Jan Michiels.