Boeren met alternatieven.
De boeren in Nederland maken van tijd tot tijd een periode door waarin ze zich aan moeten passen. Voor boeren is dit niets nieuws: Brabantse boeren hebben in het verleden al bewezen zich als geen ander aan te kunnen passen aan veranderende situaties. Ook nu, in een periode waarin de overheid beperkingen oplegt aan de ondernemers en de ruimte schaars is, passen boeren zich aan en gaan ze op zoek naar alternatieven. In deze rubriek wordt een bedrijf belicht dat alternatieven zoekt in zijn bedrijfsvoering in de ruimste zin van het woord. Harrie Wenting op bezoek bij Siem en Riek Kox in de Sleutelstraat in Reusel.
Aan de rand ten zuiden van Reusel
De meervalachtigen ofwel siluriformes komen in vele soorten in de natuur voor. Er zijn 30 families met in totaal zo’ n 2200 soorten. Een van die soorten is de Afrikaanse Roofmeerval (Clarias gariepinus) die in de zoete wateren van Afrika voorkomt en in West Europa geteeld wordt voor consumptie. Rond de mond van deze vissen bevinden zich een tot vier paren baarddraden. In die baarddraden bevinden zich smaakzintuigen waarmee de vissen, die doorgaans op de bodem leven en in de nacht aktief zijn, hun voedsel vinden. De afrikaanse meerval kan 1 meter lang worden en een gewicht bereiken van 10 kilogram. Dit in tegenstelling tot de in Europa voorkomende ondersoorten die nog zwaarder en langer worden.
Het ouderlijk huis van de familie Janssen bevindt zich in het midden van de Sleutelstraat aan de zuidkant van Reusel. Riek Janssen groeide er op in het gezin waar haar ouders een gemengd bedrijfje hadden. Toen ze Siem Kox uit Duizel leerde kennen besloten ze om samen de varkenshouderij van haar ouders voort te zetten. In een burgerwoning langs haar ouderlijk huis gingen ze wonen en in de stal nabij hun huis waren de vleesvarkens gehuisvest.
De omvang van het bedrijf was niet dermate dat het gold als een complete kostwinning zodat Siem er steeds bij bleef werken. Als chauffeur kon men hem altijd al tegenkomen op de BBA bus die vanuit Reusel richting Eindhoven en Tilburg rijdt.
Toen een aantal jaren terug de toekomst in de varkenshouderij er minder goed uit zag en schaalvergroting voor hen niet aan de orde was, keken Siem en Riek eens om zich heen wat er nog meer te koop was. Ze gingen op zoek naar iets dat een alternatief zou kunnen zijn voor hun varkensstapel.
Op hun zoektocht kwamen ze diverse zaken tegen die door hen afgewogen werden. Het telen van champignons, het ‘trekken’ van witlof of het houden van een vissoort. Ze lazen informatie door, zagen dingen op t.v. en vooral het houden van vis begon hen meer en meer aan te spreken. Siem ging zich hier verder in verdiepen en schreef zich in voor een cursus in Den Bosch. Later volgde nog een cursus in Helmond en de cursus algehele visverwerking in Horst. “De informatie en de kennis die nodig was kwam ons zeker niet aanwaaien” zegt Siem over de beginperiode. Er bleek geen georganiseerd verband of vereniging dat hen informatie verstrekte en overal moesten de ondernemers zelf achteraan.
Meervallen
In de regio waren al meer mensen die vis kweekten maar in vrijwel alle gevallen betrof het daar paling kwekers. Bij de familie Kox viel de keuze op de meerval, een vis die qua smaak enigzins met de paling te vergelijken is, maar die tijdens de groei minder problemen tegenkomt omdat hij minder vatbaar is voor ziekten.
Er werd kleinschalig begonnen en de eerste visjes het erf op aan de Sleutelstraat. De visjes blijken nog erg klein als ze op het bedrijf arriveren: ze wegen slechts 5 a 6 gram en kwamen van een fokbedrijf in Someren af. Dit bedrijf ‘Fleure’ is tot op de dag van vandaag een van de enige kwekers van deze zwemmende dieren. en ze komen op dit moment steeds in partijen van 5 tot 6000 vissen op het bedrijf aan, nog steeds geleverd door het bedrijf uit Someren.
De varkensstal was inmiddels aangepast zodat de meervallen gehuisvest konden worden. In enkele grote polyester bakken kwamen de vissen die een voorspoedige groei doormaakten en na 4 maanden begint weer een nieuwe fase.
De eigenaren hebben enkele jaren na het interview een nieuwe stap voorwaarts gezet: ze zijn verhuisd en hebben het bedrijf uitgebreid. In heel de Kempen wordt de Reuselse meerval nog steeds tot in de beste restaurants geserveerd.
HW 1999/2000